Twee onverklaarbare gebeurtenissen en één wonder

Of: die keer dat ik wapens naar Oekraïne stuurde.

Twee onverklaarbare gebeurtenissen in een week: ik vond het wat veel.

Eerst werd ik ‘s nachts wakker omdat twee mensen naast me aan het praten waren over het nieuwe seizoen van de tv-serie The White Lotus. Mijn telefoon had uit zichzelf een audio-app geopend en een podcastaflevering over aflevering 4 van deze serie aangezet. En wel middenin het gesprek.

Ik had de desbetreffende app de dag ervoor niet gebruikt. Laat staan dat ik deze podcastaflevering had aangezet. Ik was nog helemaal niet begonnen aan het nieuwe seizoen van The White Lotus, en wilde dus zeker geen spoilers horen.

Onverklaarbaar.

In dezelfde week was er het pakketje. Een lezer, Nart, had gevraagd of hij me een exemplaar van zijn debuutroman mocht sturen, over een toekomst waarin de mens steeds meer op AI gaat lijken (weer eens iets anders dan andersom). Twee dagen later ontving ik inderdaad een boek. Maar het was niet Narts roman, maar een Engelstalig stripboek over twee alligators die mysteries oplossen.

Nart was net zo verbaasd als ik. Hij had nog nooit gehoord van de Investigators. Het verzendlabel herkende hij; dat had hij inderdaad op de doos geplakt. Maar niet op déze doos.

De enige verklaring die we konden bedenken, was dat het label van Narts pakket had losgelaten in het sorteercentrum. En dat hetzelfde is gebeurd met het pakket met het alligatorboek. Waarna een medewerker twee losse pakketten heeft gevonden en twee losse labels, en ze verkeerd heeft gecombineerd. Ook de jonge vrouw die bij PostNL de telefoon opnam, kon desgevraagd geen betere verklaring bedenken.

Het is onwaarschijnlijk, want wie doet zoiets nou op de gok, maar niet onmogelijk. Er hoefden geen natuurwetten voor gebroken te worden.

Ook dat mijn telefoon die podcast aanzette is niet onmogelijk. Onmogelijk is: in je eigen bed gaan slapen en wakker worden als hoofdrolspeler op de set van The White Lotus in Thailand. Maar onmogelijke dingen gebeuren alleen in series. In de echte wereld moeten we ons vermaken met een niveau daaronder: onverklaarbaar. Het kan, het is immers gebeurd — we weten alleen niet hoe.

En ons vermaken, dat doen we. Unexplained events zijn een ongekend populair genre, waar een eindeloos aantal artikelen, boeken, podcasts en televisieprogramma’s aan is gewijd.

Een van de smaakvollere producties in deze hoek is de Amerikaanse podcast Heavyweight. De makers behandelden onlangs een verhaal dat aan mijn postmysterie doet denken, in de aflevering 44 Photos.

Een vrouw had haar vriendin een boek gestuurd. Toen het pakket aankwam, zat er geen boek in, maar 44 foto’s van onbekenden.

Aanvankelijk zette ik per ongeluk de verkeerde aflevering van Heavyweight aan. Toevallig bleek ook die over een raadselachtig poststuk te gaan.

‘Mysterieuze post’ blijkt binnen het genre onverklaarbare gebeurtenissen een genre op zich. Post fascineert. Zoals iemand het in 44 Photos zegt: de post is als een void (leegte) waar je iets instopt dat magischerwijs op een heel andere plek weer opduikt. Onderweg kan van alles misgaan, en toch gaat het meestal goed.

En ik kan het weten, want ik heb een bescheiden handeltje in vintage Lego en verstuurde in de afgelopen twee jaar 169 pakketjes met onderdelen naar 20 verschillende landen. Soms voer ik het adres van de koper in op Google Maps. Dan kijk ik naar een gammel huisje op het Poolse platteland, of naar een koloniale villa met strak getrimd gazon in het zuiden van de Verenigde Staten, waarvan de bewoner welgeteld één onderdeel had besteld (de benen van een Harry Potter-figuurtje).

Enfin: al die 169 pakketten naar 20 landen kwamen — vroeg of laat — aan.

Onlangs kon ik een nieuw land aan mijn lijstje toevoegen: Oekraïne. Mijn eerste gedachte was: dat kan dus nog. “Het reisadvies voor Oekraïne is rood. Wat uw situatie ook is: reis er niet heen”, staat op de site van de Rijksoverheid. Maar de post gaat nog gewoon.

De koper heette Alexey en had bij mij onder andere helmen, wapens en ridders besteld. Alexey bleek vlakbij het front te wonen, in de regio Kharkiv. Op zijn Instagram staat een filmpje waarop hij een deel van zijn Lego-verzameling laat zien en vervolgens naar zijn raam loopt. Je hoort het ronkende geluid van een laag overvliegend gevechtsvliegtuig en de doffe klappen van zware artillerie.

Op zijn Instagram vermengt Alexey nadrukkelijk oorlog en Lego. De inval van de Russen voltrok zich zoals hij het altijd met zijn Lego had gefantaseerd, schrijft hij. De slechte ridders vallen de goede ridders aan, waarna de goeden er alleen voor staan en de andere koninkrijken geen katapulten sturen, maar houten speren.

Lego is zijn enige ontsnapping uit de dagelijkse realiteit van de oorlog, mailt Alexey. Een realiteit waarmee hij en zijn dorpsgenoten overigens hebben leren leven. “Elke dag hoor ik explosies, maar onze mensen zijn erg moedig.” En alles werkt nog, zegt hij trots. “De winkels, de diensten, het postkantoor.”

Het postkantoor. De andere kant van de void. Twee weken na bestelling kwam daar mijn wapenleverantie aan Alexey aan.

Dat er nog gewoon pakketjes van Nederland naar Oekraïne gaan, is prima verklaarbaar. Het postsysteem is bij uitstek weerbaar en veerkrachtig, omdat de post van stationnetje naar stationnetje reist. Van pakketpunt naar sorteercentrum naar internationaal distributiecentrum, om vervolgens weer uit te splitsen richting lokale hubs en routes. Allemaal te volgen dankzij de online tracking.

Uiteindelijk zijn onverklaarbare gebeurtenissen niet interessant. Zodra je het raadsel oplost, verliest het zijn enige kracht: het grote niet-weten. Net zoals een detective op slag niet meer spannend is wanneer de moordenaar wordt onthuld. De boog verslapt, de ballon loopt flubberend leeg.

Het andere scenario is dat je de verklaring niet vindt. In dat geval gaat de onverklaarbare gebeurtenis vroeg of laat vervelen. Je vertelt er nog over aan wat vrienden en collega’s, totdat ook dat sleets wordt.

In 44 Photos maken de podcastmakers de fout om de luisteraar per se een antwoord te willen geven. Na ettelijke pogingen om erachter te komen wie de afzender van de foto’s is, gaan ze van lieverlee mee in de theorie van iemand die op één van de foto’s staat dat het de geest van haar overleden moeder was. Het is een goedkope uitweg, waarschijnlijk omdat de makers er zo langzaamaan wel klaar mee waren.

De gebeurtenissen die blijven boeien, zijn de gebeurtenissen die je juist prima kunt uitleggen, die geen natuurwetten breken of de logica verbuigen, en toch wonderlijk zijn. Zoals dat je in Nederland, waar het geluid van een laag overvliegend vliegtuig niet wijst op gevaar maar op een rozige zomerdag in de tuin, een pakketje kunt opsturen dat twee weken later wordt afgeleverd in oorlogsgebied.

Ik kan dat best verklaren. Maar begrijpen doe ik het niet.

---

Beeld: brievenbus/postkantoor in Oekraïne (fotograaf: Marjan Blan via Unsplash).

Wil je mij steunen als schrijver/journalist? Je kunt een betaald abonnement nemen op De hype is real of een donatie doen.